Heidevlam forum
Heidendom => Literatuur => Topic gestart door: Metalen Mark ov Holland op april 04, 2016, 09:03:20 pm
-
Hallo allen, ik heb een vraag die ik aan uw deskundigheid wil blootstellen. In de verschillende versies van Snorri's Proza Edda die ik ken (inclusief de Otten-vertaling) en in verschillende godenparentelen en -genealogieën ben ik de naam Ãtreksjóð tegengekomen. Voor zover ik weet wordt Ãtreksjóð in de tekst van de Proza Edda slechts één maal expliciet genoemd, als zoon van Wodan-Óðinn.
Mijn vraag omtrent Ãtreksjóð is tweeledig:
- wat betekent deze naam letterlijk of waar duidt deze op?
- Komt Ãtreksjóð ook in andere delen van de mythografie voor?
Ik hoop dat iemand mij kan voorzien in een antwoord want ik kom er gewoonweg niet achter.
-
Ik heb snel gekeken maar ik kom er nu even niet uit. Het tweede deel van zijn naam betekent in ieder geval 'zieden/koken'. Het is het deel 'Ãtrek' dat het mij lastig maakt.
Ik kom er later op terug.
-
Als we Ãtrek uit elkaar trekken en hertalen naar modern IJslands zou à 'in' kunnen betekenen en trek (modern IJslands 'treg') 'onwillig'. De naam Ãtreksjóð zou 'In onwil ziedend' of iets dergelijks kunnen betekenen. Nou is mijn kennis van het Oudnoords zeer basaal en in het duiden van kenningen ben ik ook niet erg goed, dus ik kan er compleet naast zitten.
-
Ik ben in manuscript AM 748 een andere schrijfwijze van zijn naam tegengekomen, namelijk 'itræks iod'. Dat itræks kan zich laten vertalen als 'trekkende' of 'reizende. Dat klinkt logischer en waarschijnlijker dan mijn eerdere vertaling. Echter, nu weet ik niet waar dat 'iod' voor staat. Dat wil ik nu uitzoeken.
Volgens Anthony Faulkes komt hij echt alleen maar voor in hoofdstuk 75 (vers 429) van Skáldskaparmál.
Leuke puzzel heb je opgegeven :D
-
Leuke puzzel heb je opgegeven :D
Jij alvast bedankt voor het meedenken! Ikzelf kwam tijdens het puzzelen op een iets ander pad terecht, ook doordat ik het woord op een andere wijze ontleed heb, te weten: Ãt - reks - jóð.
In omgekeerde volgorde:
- jóð lijkt, voor zover ik het heb kunnen overzien, etymologisch verwant te zijn aan het Engelse youth en kan dus zoiets als kind betekenen;
- reks kan op een veelheid aan zaken duiden:
- het werkwoord (uit)rekken;
- het werkwoord (op)staan;
- het zelfstandig naamwoord koning;
- het bijwoord, bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord recht;
- het werkwoorden rekenen en ordenen;
- het werkwoord richten;
- ik ben voor wat betreft Ãt uitgegaan van het woord it, wat slecht een lidwoord is, maar het zou in geval van à ook een verkorting kunnen zijn van Ãn (dat is in feite gewoon het voorzetsel in).
Indien we inderdaad uitgaan van treks, in plaats van reks, dan komen met name de volgende zaken naar voren:
- de werkwoorden duwen, trekken, slepen of schrapen, waarbij het veroorzaken van een beweging geïmpliceerd wordt;
- iets dat op een lange (wandel)tocht duidt.
Verder zitten we natuurlijk met de rol van die verbindings-s, dat zou op een genitief kunnen duiden maar ook op een insulaire meervoudsvorm.
Uit bovenstaande deelomschrijvingen kun je natuurlijk een hele zwik betekenissen construeren, dat maakt het niet overzichtelijk.
-
Ik ben toch ook nog even op dat zieden of koken wezen zoeken, dat is toch ook wel aannemelijk gezien de letter s in het geheel dan geen Duits-achtige genitieve rol toebedeeld hoeft te worden. De opdeling van de naam zou dan inderdaad à - trek - sjóð moeten zijn.
Voor de betekenis van het morfeem trek heb ik even door Wiktionary heen geploegd, het lijkt in algemene Germaanse zin op beweging te duiden waarbij in de Scandinavische varianten (Bokmål en Deens) duidelijk migratie als betekenis wordt gegeven.
Overigens ben ik er niet echt toe genegen de k te vervangen door een g, vooral ook omdat de klanken die traditioneel aan de runen áš² en áš· gekoppeld zijn duidelijk verschillen.
Ik ben in manuscript AM 748 een andere schrijfwijze van zijn naam tegengekomen, namelijk 'itræks iod'. Dat itræks kan zich laten vertalen als 'trekkende' of 'reizende. Dat klinkt logischer en waarschijnlijker dan mijn eerdere vertaling. Echter, nu weet ik niet waar dat 'iod' voor staat. Dat wil ik nu uitzoeken.
Indien dat inderdaad helemaal juist is, dan lijkt reizend kind of iets soortgelijks een goede betekeniskandidaat.