Uiteraard ben ik mij ervan bewust dat dit forum zich tegenwoordig laat kenmerken door een nogal latent karakter, evenzogoed wil ik toch het volgende wel delen met de spaarzame lezer alhier. Het zit zo: na veel spreekwoordelijke vijven en zessen heb ik uiteindelijk, via een maçonniek antiquair, een exemplaar van "Noordeuropese Mysteriën en hun Sporen tot Heden" door Franz Eduard Farwerck weten te bemachtigen.
Gedurende afgelopen periode heb ik dus het nodige mogen lezen over de voorchristelijke wortels van een veelheid aan Noord-, West en Centraal-Europese volksgebruiken, waaronder (hoe kan het ook anders) de Sint-Nicolaasvieringen zoals deze in al hun verscheidenheid in Europa bestaan of bestonden. Bij het lezen over de tradities omtrent het Sinterklaasfeest viel mij een aantal zaken op: te eerste kent de viering van oudsher veel meer verschillende varianten dan men met vanuit modern perspectief kan vermoeden en er lijkt eigenlijk nooit één 'vaste standaard' voor bestaan te hebben. Zo wordt het Sunderklaasfeest zoals dat op de Waddeneilanden gevierd wordt door in de media nog wel eens als lokale variëteit op het Sinterklaasfeest neergezet maar in feite is de televisieversie ooit min-of-meer toevallig tot de 'canonieke' variant van het feest gebombardeerd (inclusief Zwarte Piet, die kwam ook niet overal voor) terwijl men overal in den lande ooit andere, onderling verschillende vieringen bezigde.
In de tweede plaats valt het op dat allerlei vormen van controverse omtrent de viering van alle tijden blijkt te zijn, bijvoorbeeld wegens in toenemende mate uit de hand lopende vieringen (herrie, drankmisbruik, gewelddadigheden, overspelig gedrag, enzovoort) of wegens het aanwakkeren van afgoderij, bijgeloof en dergelijke.
In de tijd dat Farwerck zijn boek schreef bestond er nog geen jaarlijks terugkerende Zwarte Pieten-discussie of PowNed die hun reporters naar Ameland sturen teneinde een pak slaag te ontvangen maar in feite is dit alles geheel in lijn met het spanningsveld dat er door de eeuwen heen bestaan heeft, met enerzijds het feestvierende volk en anderzijds de kerk en het regionale of plaatselijke bestuur (en tegenwoordig dus ook de media). Farwerck noemt in zijn boek een aantal verboden die door de eeuwen heen inzake de Sinterklaasviering uitgevaardigd zijn, het in het openbaar vieren van Sinterklaas is dus zelfs ooit illegaal geweest!
Iets anders dat opvalt is de verschijningsvorm van de zowel de goedheiligman als diens metgezel (of metgezellen) in de folklore geen vastomlijnde vorm hebben (zie bijvoorbeeld ook Sunderklaas); in feite is ook Santa Claus niets anders dan een supralokale manifestatie van een archetypisch personage en dat geldt voor zijn elven en rendieren evenzo. Farwerck beschrijft vieringen uit (vooroorlogs) Europa waarin mensen verkleed als bokken, runderen, herten, wolven of beren voorkomen en ook allerlei varianten van de archetypische goedheiligman c.q. Wodan. Ook geconflateerde versies van de Sint met de knecht komen voor.
Enfin, gezien de tegenwoordige discussies is dit interessante materie die in feite niet mag ontbreken met het oog op een volledig beeld van één-en-ander.
Topic: Traditioneel gezanik rondom Sinterklaas. (gelezen 18 keer)
