Toon bijdragen
Deze sectie stelt je in staat om alle bijdragen van dit lid te bekijken. Je kunt alleen de bijdragen zien waar je op dit moment toegang toe hebt.
Een rondgang op het web laat me zonder antwoord. Toch maar eens een Hindoe opzoeken
Op zich denk ik dat wel meevalt met die bronnen. Met name de Scandinaviërs en Ieren hebben behoorlijk wat niet-christelijke teksten geproduceerd, verder bestaat er natuurlijk ook nog syncretische literatuur zoals het Britse Matière de Bretagne en de Noorse Riddarasögur.Het ziet er naar uit dat ik hier op een goeie plek zit als ik meer informatie zoek over het heidendom!
Bij de Scandinavische teksten denk ik, met name, aan de verzamelingen Fornaldarsagaer en Kongesagaer. Bij de Ierse teksten denk ik bijvoorbeeld aan de Ulster Cycle (ofwel 'an RúraÃocht' in het Keltisch) en de Lebor Gabála Érenn. De datering van de teksten loopt sterk uitéén maar de claim is dat veel verhalen al behoorlijk wat ouder zijn, zoals bijvoorbeeld bij de Ulster Cyclus het geval schijnt te zijn.
Ik blijf maar nieuwe dingen leren in een korte tijd. Binnenkort maar eens even bijlezen aan al het bron-materiaal. Het is wel merkbaar dat mijn kennis vooral gevormd wordt door wat ik zelf tegengekomen ben (veelal christelijke bronnen of de losgeslagen rechtse hoeken). Zelfs de Edda is genoteerd door een christen, zij het met een zeker respect! Dat zou inderdaad kunnen, toch was het Hindoe-pantheon niet altijd zo uitgebreid als het nu is: het zuivere Vedische pantheon is beperkter dan de huidige collectie. Het verschil zit 'm, denk ik, in het feit dat de Hindoes een langere onafgebroken traditie kennen terwijl wij hier zeker tien eeuwen (afhankelijk van de kersteningslocatie en het tijdsgewricht waarbinnen dat plaatsvond) van abrahamistisch-monotheïstische dominantie hebben gekend; alhoewel de christelijke soep kennelijk niet zo heet gegeten lijkt te zijn geweest als wel gedacht wordt (neem de invloed van de Ottoonse keizers).Gezien veel van deze scholen (ook de scholen binnen het Hindoeisme) dateren tot voor Christus (een jaar of 500), rijst bij mij vooral de vraag op of deze ontwikkeling en vertakking van scholen binnen het Europees heidendom ook bestaan heeft. Deze nuances zouden makkelijk buiten beschouwing gelaten kunnen worden in de Romeinse notering van deze culten. Het zou mij niets verbazen als de oude Germanen en Kelten dieper nadachten over het bestaan, de opbouw van de ziel of de realiteit dan wat wij vandaag terug kunnen vinden. Ik verwacht dat de metafysica van het Europees Heidendom net zo uitgebreid is geweest als dat wij aantreffen in Azië.
Het lijkt erop dat de traditie in Azië de 'extra tijd' gebruikt heeft om allerlei zaken aangaande de beleving te verfijnen, met allerlei lokale en regionale goden en riten als resultaat (en wellicht met invloeden van residuen uit de originele Indusculturen). Verder lijken de inwoners van de zuid-Aziatische landen bijzonder goed te zijn geworden in het zich laten overheersen door buitenstaanders zonder de eigen tradities op te offeren (overheersing door onder andere de Seleuciden, Mughals en de Britten); sterker nog: in de loop der eeuwen heeft de dharmische geloofswereld vier(!) afzonderlijke bijkomende religies voortgebracht (Boeddhisme, Sikhisme, Jaïnisme en Ayyavazhi), inclusief allerlei lokale variëteiten.
Volgens mij deel ik je beeldvorming aangaande de volgorde van gelaagdheid in goddelijkheden in relatie tot de band tussen mens en natuur.Ja, hier ben ik mee bekend. Zoals ik al zei, ik deel je mening over de rol van Shiva in het pantheon. Hij is de creator/vernietiger en veel van zijn eigenschappen verwijzen naar een soortgelijke rol. Niet voor niets wordt zijn penis in veel culten vereerd en constant bedruipt met water om 'af te koelen'. Die hoge seksdrive zit er bij hem ook in.
Over die Hindoegoden heb ik nog een aanvullende opmerking: ben je bekend met de hermafroditische avatar van Shiva die Ardhanarishvara genoemd wordt? Die doet me sterk denken aan Loki wegens de door jou reeds genoemde genderfluïditeit. Ik ben het wel met je eens dat Krishna trickster-achtige eigenschappen heeft maar de andere avatars van Vishnu, zoals (Parashu)Rama of Narasimha, komen op mij bepaald niet over als tricksters.
Loki kent natuurlijk ook meerdere 'avatars', zoals Lóðurr (in de rol van creatiegodheid), als een merrie (moeder van Sleipnir) of als een zalm. In deze zin zie ik ook wel overeenkomsten met de mythische Welsh-Keltische bard Taliesin die in een soort voortdurende verschijningsvorm-achtervolging verwikkeld is met de tovenares Ceridwen (die worden dus ook als een soort lineair-cyclische veranderingsgodheden beschouwd).
Echter is hij in de verhalen en sagas niet aan het handelen als een trickster. Hij speelt niet met de sociale conventies en plaatst zich niet op de grens tussen cultuur en natuur; hij staat er echt buiten. Ik het met je eens dat Shiva de rollen van Odin in zich heeft; sjamaan, wijsheid (Shiva vertrapt Onwetendheid) en de mix tussen creatie en chaos (Odin reuzenzoon) is ook te vinden in beide heren. In de vergelijking met Hindoegoden is het me overigens wel vaker opgevallen dat de Europese godheden meestal een andere verzameling aan archetypische eigenschappen per godheid bezitten dan hun Vedisch-Indisch neven. Op zich zijn de eigenschappen wel dezelfde maar deze lijken zich in andere combinaties te manifesteren. Neem bijvoorbeeld de koppeling van dichtkunst aan zowel Brahma als aan Wodan-Óðinn terwijl de krijger-monniken en hun extatische rituelen zowel met Shiva-Rudra alsook met Wodan-Óðinn geassocieerd zijn; anderzijds hangt een aspect als de jacht (daarmee niet verwijzende naar de "Wilde Jacht" want dat is een bovennatuurlijk leger) binnen het Hindoeïsme ook met Shiva-Rudra samen terwijl dit in Noords-Germaanse context expliciet in een aparte godheid wordt verbeeld: Wulder-Ullr.Dit viel mij ook op, al heb ik soms mijn twijfels bij de reden hiervan. Wat wij weten van de Europese goden is voornamelijk anti-Europese propaganda (Romeins of Christelijk), of archeologische vondsten die geïnterpreteerd worden met een moderne bril. Ik acht de kans niet onwaarschijnlijk dat het Europese Heidendom een net zo'n kleurrijk en diepgaand pantheon had, en dat deze archetypen dus ook een stuk verder uitgewerkt waren dan wij vandaag de dag hebben kunnen achterhalen.
Toevoeging: die karmaschendende (of taboedoorbrekende) acties zijn in Keltische mythen ook van groot belang, daarin heet een 'karmisch' verbod een geis; deze geisa kunnen binnen het Keltische beeld echter sterk per persoon verschillen (vaak door goddelijke zegening of vervloeking). Helden ontstaan in de Keltische mythologie vaak doordat een geis gebroken wordt en de persoon in kwestie allerlei acties moet ondernemen om het geheel weer 'recht te brijen'.Ik ben zelf niet heel bekend met het Keltisch. Mijn vriendin wel, dus ik ga haar eens uithoren over een en ander.
Voorts wil ik nog toevoegen dat we wel steeds in ons achterhoofd moeten houden (spreekwoordelijk gezien dan) dat dualistische begrippen als goed en kwaad in de absolute zin des woords van origine eigenlijk niet echt Europees lijken te zijn maar zeer waarschijnlijk via het Christendom en het latere Jodendom uit het Zoroastrianisme afkomstig zijn, daarin respectievelijk vertegenwoordigd door Ahura Mazda en Angra Mainyu (alhoewel daarbij ook vaak weer een link met het Hindoeïsme gelegd wordt).Dit laatste citaat is zeker. De sterke dualiteit is inderdaad een Zoroastrianistische uitvinding. Deze theologische sprong is waarschijnlijk te danken aan het feit dat die regio de eerste echt grote steden kende. Het werd dus van belang om een vorm van ethiek en 'juist handelen' te onderscheiden van 'slecht' of 'kwaadaardig' handelen. Met zoveel mensen op één plek zou een gebrek hieraan snel tot wanorde kunnen leiden. Het Jodendom nam deze tweedeling over na hun periode van verbanning, en via hen is het vervolgens de Abrahamitische traditie ingekropen.
Interessant. Van Thursar (ja, die letter krijg ik even niet zo snel op mijn toetsenbord gevonden
Sommige bronnen maken geen onderscheid tussen de semi-chaotische Jǫtnar en de absoluut chaotische Þursar maar in de literatuur lijkt geen bewijs te bestaan voor een link tussen Surtr en één der Jǫtnar.
) en Surtr heb ik nog niet eerder gehoord. Zij komen mij ook niet direct bekend voor. Ik ga eens wat erover opzoeken. Ik heb wel even 3 keer moeten kijken of Surtr niet stiekem iets uit het Vedisch was. Over proto-Indo Europese woordvormen gesproken. 
Ik heb vaak het idee dat Jǫtnar eigenlijk vooral als 'kwaadaardig' worden gezien doordat zij vaak de tegenstanders of concurrenten van de Æsir zijn en dat op die laatste godenfamilie de focus van de religieuze beleving lag (terwijl Wodan-Óðinn ook niet onverdeeld gunstig is). In mijn ogen dringt zich al snel de vergelijking tussen de Greco-Romeinse Titanen en de Noords-Germaanse Jǫtnar op, ook de bijbelse Grigori hebben overeenkomsten met de andere reuzen (met name als het op het wijsheidsdragende aspect aankomt).Ik deel jou idee heel erg, dat het 'kwade' vooral ontstaan is omdat de andere groep als 'goed' ervaren werd. Toch lijkt het me sterk dat die dualiteit altijd bestaan heeft, gezien het Noords/Germaans pantheon een duidelijke drie-eenheid in hun godenwereld heeft zitten; Asen, Wanen, Jotun. Mijn idee wordt hierin vooral gesterkt door Ymir, de reus waaruit de wereld is opgebouwd. Doordat reuzen zo'n fundamenteel deel van de wereld zijn, lijkt het me sterk dat ze 'kwaadaardig' zijn.
In de meest canonieke voorstelling van de wereldboom Yggdrassil wordt de reuzenwereld JÇ«theimr meestal als één van de drie godenwerelden voorgesteld (samen met Vanaheimr en Ãsgarðr) waarin één van de drie heilige bronnen is gesitueerd; in mijn ogen is dat een aanwijzing tot het niet in zijn geheel chaotisch verklaren van de natuurlijke oerkrachtsreuzen.
Aanvulling: in de vergelijking met Hindoeïstische mythologie zou ikzelf de parallel tussen de trickster en een willekeurige avatar van de onderhoudende godheid Vishnu niet zo snel trekken, in de zin van het cyclische creatie-vernietigingsproces lijkt de trickster in mijn ogen eerder met Shiva samen te hangen!Zeker een goed punt, en ik ben het met je eens dat Shiva in het pantheon zeker de creatieve vernietiger is van het Hindoeisme.
Ben je trouwens bekend met het boek "Panparadox" door de schrijver die schuil gaat achter het pseudoniem 'Vexior'? In dat boek wordt een aardig stukje comparatieve mythologie op het trickster-archetype bedreven; onder andere Pan, Loki, Lucifer, Cernunnos en Min passeren de revue.
Scorch, als Lokinist heb ik veel interesse in je essay, zou je hem anders niet gewoon hier willen doorlinkenIk heb even gekeken, en ik krijg een bestand niet makkelijk toegevoegd in de bijlagen. Is daar een manier voor? Ik wilde hier niet een klein boekwerkje kopiëren-plakken. Beetje onprettig voor de mensen die geen zin hebben in een lap tekst.
Ik ga even stoeien, het essay staat helaas niet online.. (ugh, ik moet echt eens een eigen website opzetten).