In Lord of the Rings kijkt Gandalf in een van de elfenstenen. Als ze hem vragen wat hij ziet, antwoordt hij: Ik zie sommige dingen die zijn gebeurd, en sommige dingen die nu aan het gebeuren zijn. Vervolgens laat hij een pauze vallen, waarna hij zegt: En sommige dingen die zich misschien nog gaan ontvouwen.
Waarzeggers klinkt dit bekend in de oren. De toekomst is naar haar aard nooit exact voorspelbaar. Er zijn wel sterke trends, maar of zie zullen doorzetten? Een vermakelijk boekje is 'het toekomend jaar 2000' dat een jaar of 30 geleden verscheen. Zo goed als alle voorspellingen zaten er naast.
Daar staat tegenover dat ene Nostradamus het weer wel in veel opzichten bij het rechte eind schijnt te hebben gehad.
Wat heeft dit nu allemaal te maken met toeval? Toeval is wat je toe zal vallen vanuit de onbekende vortex van de toekomst.
Nu stappen we over van de mythologie naar de natuurwetenschap, en dan vooral de kwantummechanica. Fysici waren stomverbaasd toen ze merkten dat subatomaire deeltjes voortdurend veranderden. En het werd nog gekker: afhankelijk van hoe ze verwachtten dat een deeltje zich zou gedragen, gedroeg het zich ook.
Dit is een hard wetenschappelijk voorbeeld van hoe mensen met hun gedachten actief de werkelijkheid kunnen beïnvloeden. In zekere zin is een gedachte al een daad, maar gewoonlijk gaat hij vooraf aan een daad.
Resumerend: ook (persoonlijke) horoscopen e.d. laten geen in steen gebeitelde toekomst zien, maar een reeks 'potentialiteiten', dwz scenario's of mogelijkheden die zich kunnen ontvouwen: als je die kant op wilt, als je niet te veel wordt tegengewerkt, en zo zijn er nog vele 'alsen' denkbaar.
De Nornen of schikgodinnen bezitten een groter overzicht dan wij nederige aardlingen; zij zien het grotere panorama van zich ontvouwende mogelijkheden plus welke belemmeringen er op al die wegen liggen. Met name dat laatste is voor ons zeer moeilijk in te schatten en het is om die reden dat mensen vaak hun toevlucht nemen tot orakels. Vaak klagen bezoekers van orakels dat de taal zo vaag is, of voor meerdere uitleg vatbaar.
Maar dat moet juist. Het orakel 'weet' de toekomst en vat alle scenario's samen in één uitspraak. Natuurlijk kun je daar alle kanten mee uit, net zoals de toekomst alle kanten uit kan. Hoewel, niet alle. Als je echt alle kanten uitkon, zou je niet naar het orakel willen luisteren.
Sommige mensen willen dat ook niet, dat moeten zij weten. Zelf hecht ik om bovengenoemde redenen zeker aan de waarde van een goed orakel, zo lang degene die vraagt, maar goed formuleert, dwz duidelijk aangeeft wat hij wil weten. Ik vraag hooguit twee of drie keer per jaar iets aan een orakel. Voor de rest gebruik ik een combinatie die de meeste mensen om voor de hand liggende redenen goed afgaat: verstand en intuïtie.
Laat dat toeval dan maar komen...